نسخه چاپی
رییس اسبق بانک مرکزی
د ر خصوص تصمیم اخیر سازمان بورس و اوراق
بهاد ار مبنی بر تجد ید ارزیابی د ارایی بنگاهها و بانکها باید گفت این
اقد ام از جمله تصمیمات مثبتی تلقی میشود که از سوی نهاد ناظر د ر
د ستور کار قرار گرفته است. افزایش سرمایه شرکتها از طریق تجد ید ارزیابی
د اراییها و معافیت مالیاتی، مزایا و معایبی د ارد که باید مورد تحلیل
و بررسی مسوولان قرار بگیرد .
ارزش و قیمت د ارایی سرمایهای شرکتها
(ملک، زمین و ماشین آلات) تحت تاثیر تورم و کاهش ارزش پول ملی با افزایش
همراه شد ه است، با توجه به چنین اتفاقی اما ارزش آنها د ر د فاتر شرکت و
صورتهای مالی شرکتها به قیمت د فتری ثبت میشود و حتی استهلاک قانونی
د اراییهای مستهلک شوند ه نیز محاسبه و از ارزش د فتری آنها کسر میشود .
د ر تجد ید ارزیابی د اراییهای سرمایهای، ارزش آن د اراییها به قیمت
عاد لۀ روز محاسبه و به عنوان آورد ه سهامد اران ثبت میشود و سرمایه ثبتی
شرکت با افزایش همراه خواهد شد . آنچه که به عنوان ارزش روز د اراییهای
ثابت ارزیابی میشود ، د ر تراز نامه شرکت، به عنوان «سود » لحاظ خواهد
شد و طبیعتا به آن «مالیات» تعلق میگیرد . شرکتها از جمله شرکتهای
پذیرفته شد ه د ر بورس، این اد عا را مطرح میکنند که افزایش قیمت
د اراییهای ثابت، به عنوان سود شناخته نمیشوند بلکه پد ید های است که
ناشی از تورم و کاهش ارزش پول بود ه است؛ بنابراین پرد اخت مالیات از آن
بابت، عاد لانه نیست و سبب کاهش توان فعالیتهای اقتصاد ی شرکتها خواهد
شد . اد امۀ فعالیت شرکتها با همان ارزش د فتری تاریخی، تاثیر منفی د ر
رتبهبند ی و اعتبارسنجی شرکتها تاثیر منفی د اشته و د ر رابطه با چنین
مسالهای این پیشنهاد مطرح میشود که ارزش عاد لۀ روز د اراییهای
سرمایهای با برخورد اری ازمعافیت مالیاتی به عنوان سرمایه شرکتها ثبت
شوند . این اقد ام موجب افزایش سرمایۀ ثبتی شرکت میشود و میتواند زمینه
بهبود رتبهبند ی و اعتبارسنجی واحد های تولید ی را فراهم کند . افزایش
سرمایه از محل تجد ید ارزیابی د ارایی مزایایی د ارد که نتیجۀ تبعی د یگر
این اقد ام، تاثیرگذاری بر افزایش قیمت سهام شرکتهای پذیرفته شد ه د ر
بورس خواهد بود و رونقی حتی محد ود ناشی از بهبود وضعیت ترازنامه و
صورتهای مالی شرکتها د ر بورس را ایجاد خواهد کرد . اگر این اقد ام
برای شرکتهای پذیرفته شد ه د ر بورس اجرا شود ، د ر فاصله نه چند ان د ور
سایر شرکتهای تولید ی که هنوز سهام آنها د ر بورس پذیرفته نشد هاند یا
اقد امی برای ورود به بورس صورت نگرفته، انگیزه پید ا میکنند برای
پذیرفته شد ن و ورود به بورس اقد ام کنند و از این مزیت بهرهمند شوند .
قواعد مالیاتی حکم میکند که اگر این امتیاز برای شرکتهای بورسی انجام
شود ، شرکتهای غیربورسی هم مطالبه کنند و به آنها نیز تسری یابد . با
توجه به وجود مشکلات جد ی د ر بود جه، د ولت و مجلس برای ایجاد رونق د ر
بورس، کمک به شرکتهای بورسی و بهبود اقتصاد از د رآمد قابل توجه خود
برای بود جۀ عمومی د ولت صرفنظر خواهد کرد . اکنون د ولت برای پرد اخت
هزینههای جاری د چار مضیقه است و لایحۀ بود جه را با کسری قابل توجهی
تقد یم مجلس میکند ، د ر این شرایط، صرفنظر از بخش د رآمد مالیاتی،
اقد امی اصولی و راهبرد ی توسط د ولت خواهد بود . این تصمیم نیازمند
قانون و تصویب مجلس است، سازمان بورس و اوراق بهاد ار، وزارت اقتصاد یا
د ولت نمیتوانند به تنهایی د ر این زمینه تصمیمگیری کنند .